NGUYỄN PHÚ TƯƠI 

Sinh ra và lớn lên ở làng nghề có chiều dài lịch sử ngàn năm thôn Chuôn Ngọ, Xã Chuyên Mỹ. Cũng như bao thế hệ con dân của làng nghề đều được thấm nhuần tất cả những nét căn bản của nghề từ khi còn rất nhỏ. Đặc trưng của tất cả các nghề thủ công là vừa học vừa làm, và muốn đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật thì phải tự mình làm và đúc rút kinh nghiệm, nghề cẩn cũng không ngoại lệ.

Nghệ nhân Nguyễn Phú Tươi là con của một gia đình và dòng họ làm nghề truyền thống. Từ thời các cụ trong dòng họ đã có những tác phẩm, mà đến nay vẫn còn nguyên giá trị di sản văn hoá, ví dụ như tác phẩm cẩn chân dung Nam Phương hoàng hậu do cụ Nguyễn Phú Sảng thể hiện, nay vẫn đang trưng bày ở Bảo tàng Đà Lạt. 

Say mê nghề từ nhỏ nên những đường cưa, nét tỉa đã như thấm vào máu thịt, trí não của mình, Tôi luôn học hỏi những người đi trước và ngắm nhìn những tác phẩm của các cụ để lại một cách chăm chú. Vì mãi mê học nghề, có những hôm làm quên thời gian đến một hai giờ sáng là bình thường. Thuở thiếu thời, trong làng nghề Tôi đã được đánh giá là người làm nghề đẹp và sáng tạo.

 

Tác phẩm khảm xà cừ của nghệ nhân Nguyễn Phú Tươi

Nguyên liệu của nghề cẩn ốc xà cừ là cẩn vào nền gỗ quý, còn con ốc xà cừ thì sống ở tầng sâu của biển Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam là đẹp nhất. Sau khi tách bỏ lớp vỏ bên ngoài thì ánh tử hà chiếu sáng màu sắc rực rỡ. Ốc xà cừ thời xưa được các bậc vua chúa, quan lại và người giàu rất ưa chuộng. Ốc xà cừ đã được nằm trong thất bảo (bảy thứ quý hiếm) mà trong truyện Kiều Nguyễn Du đã miêu tả hết sức sinh động.

 

Hiện nay, Nguyễn Phú Tươi đang làm ăn và sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh. Sắc Việt cũng là thương hiệu chung của dòng họ. Về ý nghĩa của chữ Sắc Việt được giải thích, chữ Sắc tức là nguyên liệu ốc xà cừ sống ở tầng sâu của đáy biển, khi chế tác sẽ phát ra ánh tử hà đẹp long lanh. Chữ Việt có ý nghĩa là người VN có nghề cẩn xà cừ từ đời nhà Lý. Do vậy, những tác phẩm mà cơ sở Sắc Việt làm ra luôn gìn giữ và phát huy văn hóa thuần Việt. 

 

Tôi luôn tự nhủ lòng, một tác phẩm sống động và có hồn khi người sáng tác hiểu rõ ý nghĩa của nhân vật, vì vậy, Tôi luôn tìm tòi học hỏi từ sách vở từ cổ tới kim để thấm nhuần ý nghĩa của truyện Kiều. Những tác phẩm mà Tôi thể hiện đều rất độc đáo mang đậm bản sắc của nghề thủ công danh giá, ví dụ như những tác phẩm khắc tỉa truyền thần chân dung nguyên thủ và các chính khách trên thế giới. Những mẫu truyền thống sáng tác chỉ làm một hai lần rồi lại vẽ mẫu khác để tạo sự sinh động và sáng tạo. Thường những mẫu đó đều miêu tả nét văn hoá thuần Việt và thương hiệu Sắc Việt của gia đình Tôi cũng có từ thời các cụ để lại.

Hiện nay tác phẩm chân dung gia đình Nữ Hoàng Anh Elizabeth ll đã hoàn tất. Mới đây, tôi vừa sáng tác xong mẫu của tác phẩm Việt Nam Hồn Thiêng Sông Núi, dự kiến tác phẩm này sẽ cẩn trong vòng hai năm và đây sẽ là tác phẩm còn mãi với thời gian. Tác phẩm Quốc Thái Gia Hoà là một tuyệt tác Tráp Trầu (vật dùng cao quý thường được sử dụng trong đám cưới, đám hỏi) bằng chất liệu gỗ Trắc, cẩn ốc xà cừ, một loại ốc biển của vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam. Với ý nghĩa hình tròn tượng trưng cho sự viên mãn của bầu trời, mặt trăng. Điển tích mà nghệ nhân Sắc Việt Nguyễn Phú Tươi muốn gửi gắm qua tác phẩm đó là Quốc gia thái bình, gia đình hoà thuận, thịnh vượng. Bốn chữ ở ngoài là Quốc Thái Gia Hoà. Trong tác phẩm miêu tả cảnh gia đình hạnh phúc sum vầy. Hai câu thơ “hoà khí lâm môn nghênh thuỵ khí, xuân quang mãn nhãn ánh văn quang”. Ở vòng ngoài cẩn tứ quý “mai, lan, cúc, trúc” tượng trưng bốn mùa xanh tốt, tám tiết an lành. Với đường nét sắc sảo, tinh tế, tỉ mỉ đến từng chi tiết rất nhỏ, nghệ nhân Sắc Việt Nguyễn Phú Tươi đã cho ra đời những tác phẩm hoàn mỹ, và giá trị nhân văn được thêu dệt tinh hoa ở trong mỗi tác phẩm. Đặc biệt trong mỗi tác phẩm của Sắc Việt đó đều tự mình tôi tìm tòi sáng tác, thiết kế mẫu mã để luôn giữ được nét đặc trưng riêng trong từng tác phẩm. 

Trong quá trình làm nghề của mình, Tôi đã nhận được một số bằng và giấy khen quý giá, năm 2012 nhận bằng Nghệ nhân Hà Nội, năm 2014 nhận bằng Nghệ nhân làng nghề Việt Nam, và vinh dự vào năm 2018, Tôi đã được tin tưởng làm đại diện dòng họ nhận “Bảng Vàng Gia Tộc” của Hiệp Hội Làng Nghề Việt Nam.

 

Ước mơ sau này mà Tôi đang thực hiện, đó là sẽ có một khu trưng bày những tác phẩm độc đáo và tinh hoa của nghề cẩn ốc xà cừ, mà những tác phẩm phần lớn do chính tay mình làm lên, cùng với một số tác phẩm của các nghệ nhân khác sẽ tạo lên một không gian làng nghề đặc sắc văn hoá thuần Việt giữa lòng thành phố sôi động. 

Hiện tại, nếu đến thăm gian hàng và cơ sở của nghệ nhân Nguyễn Phú Tươi các bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng những tác phẩm và được xem quá trình thực hiện các công đoạn tỉ mỉ, chi tiết rất tinh xảo của người nghệ nhân để tạo nên những tác phẩm tuyệt vời và sẽ sống mãi với thời gian. 

 

Không chỉ sản xuất, Tôi luôn chú trọng đào đội ngũ thừa kế với những người thợ có tâm với nghề và tận tâm chỉ dẫn kỹ thuật tử những chi tiết nhỏ nhất. Bởi vì, để truyền nghề khảm trai đạt hiệu qủa thì không chỉ là lý thuyết mà phải cầm tay chỉ việc.

Gắn bó với nghề khảm trai, Nghệ nhân Nguyễn Phú Tươi đã và đang phát huy nghề truyền thống quý giá của dòng tộc và gia đình với tâm huyết của đội ngũ kế thừa, để xứng đáng với danh hiệu “Bảng vàng gia tộc” mà Hiệp Hội Làng nghề Việt Nam đã phong tặng.

NPT

_____________