Toàn tỉnh có trên 400 làng có nghề, trong đó có 33 làng nghề được công nhận với 24 làng nghề truyền thống, gồm nhiều ngành nghề như: Gốm sứ, mây tre đan, giấy dó, nấu rượu, sản xuất mỳ gạo… Những làng nghề nổi tiếng như: Làng chăn tằm Mai Thượng có gần 300 hộ nuôi tằm, ươm tơ, Làng nghề Mây tre đan Phúc Tằng Việt Yên có gần 6.000 lao động, chiếm 70% tổng số hộ trong toàn xã. Huyện Việt Yên còn có những làng nghề khá nổi tiếng, như: làng nghề bánh đa nem Thổ Hà, một thương hiệu không còn xa lạ đối với người dân cả nước. Một làng nghề khác cũng ở huyện Việt Yên là đan đát Tăng Tiến có tuổi đời 300 năm. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Tăng Tiến vẫn gìn giữ nghề của cha ông truyền lại.

Làng bún phường Đa Mai thành phố Bắc Giang với sản phẩm quen thuộc rất được ưa chuộng. Những sản phẩm khác như bánh đa Kế ở làng cổ Bắc Giang, Mỳ Chũ Lục Ngạn nghề gia truyền, không sử dụng chất bảo quản hay hàn the. Mì Chũ là nhãn hiệu độc quyền được Nhà nước bảo hộ. Và còn nhiều nghề từ các làng nghề truyền thống khác ở Bắc Giang nơi mỗi sản phẩm đều mang đặc thù của nguyên liệu địa phương và cách làm khác biệt như rượu Nếp cái hoa vàng Làng Vân thuộc làng Vân Xá xã Vĩnh Hà, huyện Việt Yên. Rượu làng Vân nổi tiếng từ xa xưa và đã đi vào thi ca. Không ai rõ rượu làng Vân có từ bao giờ, nhưng trong dân gian cho rằng đó là những sản phẩm quý để tiến vua. Rượu được làm từ một thứ men gia truyền rất quyến rũ không nơi nào có được.

Những sản phẩm “danh bất hư truyền” là vậy, song, hiện nay không ít làng nghề có nguy cơ mai một hoặc phải chật vật lắm để giữ nghề vì thiếu đội ngũ thợ lành nghề. Các sản phẩm làng nghề vẫn sản xuất theo quy cách cũ, không sáng tạo, không nắm bắt kịp thị hiếu người tiêu dùng. Thiếu chiến lược đầu tư, kinh doanh, phát triển trong tình hình mới khiến cho sản phẩm làng nghề khó tiếp cận thị trường.

Để bảo tồn và phát huy nghề và làng nghề truyền thống, UBND tỉnh Bắc Giang đã xây dựng "Quy hoạch phát triển ngành nghề nông thôn tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2016- 2025, định hướng đến năm 2030" tại Quyết định 2212/QĐ-UBND nhằm tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động nông thôn; Phát triển làng nghề theo quy hoạch, bền vững. Bảo tồn được những nghề thủ công truyền thống của địa phương.

TRƯƠNG MAI HOA