Khi nói về những học trò của mình, Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hữu Thạo-  chủ cơ sở điêu khắc gỗ Thiên Phú Thạo Hóc Môn TP. Hồ Chí Minh cho rằng, Xuân là một học trò triển vọng ngay khi đang học nghề, và khi ra làm đã có tay nghề vững. Nhiều tác phẩm của em được giới chuyên môn trong ngành đánh giá cao.

Như cái tên của mình, Nghệ nhân Nguyễn Thanh Xuân tuy đã ở vào tuổi trung niên nhưng lúc nào cũng sôi nổi đầy sức sống của tuổi trẻ. Xuân kể, anh sinh ra tại vùng một vùng quê nghèo ở tỉnh Hải Dương. Thuở nhỏ, ông Nội của anh làm nghề trang trí trần thạch cao và thỉnh thoảng ông cho đi theo chơi. Ở nhà, giữa không gian của thạch cao, ngay từ tấm bé Xuân đã bắt đầu nắn những con thú từ đơn giản như trâu, bò, gà, lợn đến những nhân vật mà trong đầu óc bé thơ của em hay nghĩ tới như Tôn Ngộ Không, những vị thần thánh.

Do gia đình có nghề làm trang trí thạch cao nên hướng anh đi theo nghề gia đình. Thế nhưng, dù tay nghề trang trí thạch cao được đánh giá tiềm năng, song anh vẫn tơ tưởng đến những bức tượng điêu khắc từ gỗ. Vì vậy, nghề thạch cao vẫn không giữ được chân anh. Vậy là, Xuân bắt đầu vào nghề từ những ngày quyết định Nam tiến, và dừng chân trên vùng đất Hóc Môn 18 thôn vườn trầu, quê hương của cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ. 

Đó là vào năm 1997, anh theo học nghề điêu khắc gỗ với Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Hữu Thạo. Những năm tháng học nghề, được thầy tận tình chỉ dạy từ bước cơ bản cho đến kỹ thuật, kỹ xảo trong nghề. Cùng với sự nhiệt tình, sôi nổi của tuổi trẻ và lòng say mê nghề, sau 3 năm thọ giáo, Xuân đã vào làm việc ở một công ty Đài Loan chuyên về các sản phẩm tượng Phật.

Thời gian làm việc với công ty nước ngoài tuy không dài, nhưng anh đã học hỏi được một số kỹ thuật chế tác của nước ngoài và kinh nghiệm của những người có nghề lâu năm. Sau khi tích lũy được một số vốn, anh đã bắt đầu mở cơ sở riêng.

Có lẽ, do ảnh hưởng từ người thầy chuyên về điêu khắc tượng tôn giáo, và những tháng ngày làm ở công ty chuyên về tượng Phật giáo, nên các tác phẩm điêu khắc của anh phần lớn là tượng Phật và những nhân vật thần thánh linh thiêng, độ trì nhân thế. 

Trải qua gần 20 năm làm nghề điêu khắc gỗ, cả thời thanh xuân đến hiện tại vẫn một lòng cùng với gỗ. Càng theo nghề anh càng nhận thấy con đường đi tới sẽ là mãi mãi gắn với điêu khắc gỗ. Chính từ xác định điều này nên anh chuyên tâm với nghề, say mê nghề để nghề ngày càng điêu luyện, tinh xảo. Tác phẩm không chỉ là đục, khắc, chạm trổ mà là đặt cả tâm huyết trong từng động tác để từ những khúc gỗ sần sùi vô tri, trở thành những nhân vât huyền thọai, linh thiêng, huyền bí song rất nhân từ và gần gũi với nhân gian. 

Trong một lần nói chuyện nghề với Xuân, anh bày tỏ suy nghĩ của mình về hình tượng hướng đến trong sáng tác. Theo quan niệm cổ truyền của người Việt, nhà có Phúc đó là ước vọng ngàn đời của mọi nhà và dân tộc. Vì lẽ đó, trong căn nhà truyền thống của người Việt, hình tượng liên quan đến ý nghĩa cát tường không thể thiếu hình ảnh tam đa Phúc Lộc Thọ. Đó cũng là ý tưởng để Xuân sáng tạo những pho tượng mà anh tâm đắc. 

Có một câu chuyện trong dân gian được truyền kể rằng, đời Vua Gia Long có một người lập nhiều công trạng, Nhà Vua hỏi muốn được thưởng gì. Người ấy thưa rằng: Hạ thần chỉ muốn xin được một chữ Phúc mà thôi. Vua cười đáp rằng: “Tiền bạc chức tước thì ta có thể ban, chứ Phúc thì chỉ có Trời ban mà thôi, dòng họ ta chỉ nhờ có chữ Phúc mà vinh hiển nhiều đời…”.

Một điều thật thú vị là trong câu Chúc mừng năm mới, người phương Tây thường đề cập đến hạnh phúc sức khỏe và thành đạt. Đứng ở góc dộ nào đó có sự tương đồng như phúc lộc thọ mà ờ người phương đông tâm niệm. Như vậy, cả Phương Tây lẫn Phương Đông đều đặt giá trị Phúc Lộc Thọ lên vị trí hàng đầu. 

 

Với ý nghĩa văn hóa sâu sắc của tiền nhân, xuất phát từ lòng chân thành, Xuân đã hoàn thiện tác phẩm bằng tất cả tình cảm trân quý, rất cẩn trọng trong từng kỹ thuật. Bức tượng gỗ nu hương tạc liền khối nặng 700kg, cao 1,4m ngang 1m với hình ảnh chính là tam đa cùng với 5 trẻ em đang vui đùa, tượng trưng cho Ngũ Phúc lâm môn và gậy như ý… Thể hiện sự sung túc, ấm no, hạnh phúc, bình an thuận với đất trời. Người và vật được tạc dưới cây tùng lớn, tượng trưng sự vững chải, sức sống trường tồn theo năm tháng, may mắn cát tường.

Yêu nghề, và nguyện mãi theo con đường với gỗ. Không ngừng sáng tạo, trao dồi nghề nghiệp với cái tâm của người làm nghề, để sức sáng tạo trong anh luôn mãi tươi trẻ thanh xuân cùng với gỗ.

YẾN LY